De Grote Karekiet

De grote karekiet is een karakteristieke rietvogel, waarvan de populatie sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw helaas met 90% is afgenomen. Het aantal broedparen is gedaald tot minder dan 100 paren! De Noordelijke Randmeren in het IJsselmeergebied is een van de kerngebieden waar de grote karekiet nog voorkomt. Vogelbescherming Nederland werkt samen met vele partners aan een reddingsplan voor deze bijzondere IJsselmeerbewoner. Zo werd het broedgedrag afgelopen zomer gevolgd met wildcamera’s. Dat levert niet alleen veel kennis op, maar ook unieke beelden. https://www.facebook.com/grotekarekiet/videos/373978463503830/   De grote karekiet is bruin van boven en vuilwit van onderen. Een stuk groter dan de kleine karekiet, een krachtige snavel en een contrastrijkere, opvallende wenkbrauwstreep. De luide zang is zeer kenmerkend met harde rauwe "krrr-krrr-kiet-kiet"- tonen. Van alle rietzangers is de grote karekiet het meest gebonden aan stevig, overjarig riet aan de rand van open water. Dat heeft vooral te maken met het zware nest, dat door jong riet of andere vegetatie niet gedragen kan worden. Grote karekieten leven vooral van middelgrote insecten, die in riet en ruigtevegetaties verzameld worden. Het zijn trekvogels, die de winter doorbrengen in tropisch Afrika. De grote karekiet staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels als 'bedreigd'. Er resteren nog drie kernen: de Noordelijke Randmeren, Loosdrechtse Plassen en de Gelderse Poort. Sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw is de populatie met 90% afgenomen. Het aantal broedparen is gedaald tot minder dan 100 paren. Om de neergaande lijn om te buigen is in 2015 op basis van het Actieplan bedreigde moerasvogels een start gemaakt met het project Reddingsplan grote karekiet. Aanvankelijk is begonnen in de Loosdrechtse Plassen. In 2017 is het project verbreed naar de Noordelijke Randmeren.  Doel van herstelproject is het achterhalen van de oorzaken van de achteruitgang in de populatie (onderzoek/monitoring) en uitvoeren van biotoopherstel (maatregelen). Omdat het vijf voor twaalf is, zijn bij wijze van experiment vanaf de start van het project maatregelen uitgevoerd om rietkragen lokaal te herstellen. Het onderzoek richt zich onder andere op de kwaliteit van het biotoop, het broedsucces en de trekroutes. Er zijn knelpuntenanalyses gemaakt van de rietkragen in Loosdrecht en de Noordelijke Randmeren. Daaruit blijkt dat het areaal aan geschikt overjarig waterriet afgelopen decennia drastisch is afgenomen. Vooral ten gevolge van een grote begrazingsdruk door met name grauwe ganzen, maar ook door opgaande begroeiing (bomen en struiken) en beschoeiing van oevers. Door middel van monitoring wordt de rietontwikkeling gevolgd op plaatsen waar geen maatregelen zijn genomen, en op locaties waar rietkragen zijn beschermd met gaasrasters. Daaruit blijkt dat de plaatsing van gaasrasters tegen begrazing van riet een positief effect heeft op de ontwikkeling van rietkragen; rietkragen lopen uit richting open water tot aan de rasters zodat bredere rietkragen ontstaan waar grote karekieten baat bij hebben. Er is ook onderzoek gedaan naar de trekroutes om meer te weten te komen over eventuele problemen in de overwinteringsgebieden en/of bij tussenstops. De variatie in de gekozen routes van individuele vogels, de grote geografische bandbreedte in het overwinteringsgebied en de relatief grote mate van terugvangst van gezenderde vogels lijken erop te duiden dat daar niet de oorzaken voor de achteruitgang liggen. In het najaar van 2019 is een onderzoeksrapport opgeleverd door B-ware/Radbouduniversiteit over de sturingsfactoren van waterriet. De voedselrijkom van bodem en waterkolom is van evident belang voor gezond en sterk waterriet. Te schrale bodems en voedselarm water leveren geen goed riet op voor de grote karekiet. Kijk hier voor meer info over de grote karekiet en het beschermingsplan op en volg de facebook pagina van De Grote Karekiet.  

Vismigratierivier

Hoe komt de Vismigratierivier er straks uit te zien? Chris Bakker, adjunct-directeur bij It Fryske Gea, werkt samen met andere organisaties aan de Vismigratierivier. Hij licht vanaf de Makkumernoardwaard alvast een tipje van de sluier op hoe het landschap rond de Vismigratierivier er straks uit zal zien. Want ook daar kun je in de toekomst, net als op de Makkumernoardwaard, heerlijk ronddwalen tussen de wuivende rietpluimen en zandige oevers. En wat zou het mooi zijn als het rond de Vismigratierivier straks ook zo rijk wordt aan vogel- en plantensoorten. Partners van Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk - de Waddenvereniging, Sportvisserij Nederland en It Fryske Gea- en NetVISwerk zijn de initiatiefnemers van de Vismigratierivier. Dankzij de Nationale Postcodeloterij kon dit belangrijke project voor het herstel van de trekvisroute tussen Waddenzee en IJsselmeer worden ontwikkeld. Door de financiering van de laatste kilometer zorgt de Nationale Postcode Loterij er bovendien voor dat de Vismigratierivier in optimale vorm gerealiseerd kan worden en het mogelijk wordt om deze optimaal te beleven. Medio 2020 wordt gestart met de aanleg van deze nieuwe natuurverbinding die uniek is op wereldschaal. Voor de ecologie was de Afsluitdijk een harde klap, maar sinds 10 jaar komen er tal van maatregelen die vissen weer doorgang geven: visvriendelijke schut- en spuibeheer, een vispassage en straks ook een vismigratierivier. https://youtu.be/yar1y91vhIw   Lees meer in het artikel uit de Visionair

De zon schijnt op het water

Het IJsselmeergebied is een Natura 2000-gebied. Dit betekent dat het valt onder een internationaal beschermingsregime vanwege zijn belangrijke functie voor de wereldwijde biodiversiteit en natuur. Realisatie van grootschalige gebieden met zonnepanelen in het IJsselmeergebied is dan ook geen optie, aldus het Regionaal Overlegorgaan IJsselmeergebied (ROIJ). Hier moet het voorzorgsbeginsel van kracht zijn: er dient preferent gekeken te worden naar locaties buiten het IJsselmeergebied voor de realisatie van zonnepanelen (de zogenaamde ‘ladderbenadering’). Experimenten met kleinschalige aantallen zonnepanelen kunnen alleen plaatsvinden na toetsing aan de Natura 2000-regels. Daarnaast is het van belang ze te koppelen aan een zorgvuldig monitoringsonderzoek dat de effecten op de natuur en de waterkwaliteit in beeld brengt. Ook vindt het ROIJ dat er voldoende regie moet komen op het aantal zonne-energie pilots, en de plaats daarvan. Ook de Vissersbond is tegen zonnepanelen op IJsselmeer.

Zoektocht naar energie in een landschappelijk waardevol gebied

Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk heeft onlangs een duurzame energievisie gelanceerd. En dat is niet voor niets: Voor de uitvoering van de delen van het Klimaatakkoord over de opwekking van energie en over de verduurzaming van de gebouwde omgeving mogen de regio’s zelf met voorstellen komen. De komende anderhalf jaar gaan deze regio’s  werken aan een aanbod en leggen dit aanbod vast in hun Regionale Energie Strategie (afgekort de RES). Er zijn 5 regio’s die elk een stukje van het IJsselmeergebied onder hun hoede hebben. Het zal spannend worden of deze 5 regio’s voldoende met elkaar in gesprek zullen zijn om voor het IJsselmeergebied een samenhangende aanpak te ontwikkelen. Partners van de Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk zijn vanuit de Coalitie lid van het Regionaal Overlegorgaan IJsselmeergebied (ROIJ), waarin het maatschappelijk veld rond het IJsselmeergebied bijeenkomt. Het ROIJ is voor duurzame energie, maar wil, net als de Coalitie dat er goed gekeken wordt naar de effecten van opwekking van duurzame energie op het IJsselmeergebied. Een korte schets van de stand van zaken. Geen windenergie meer in het IJsselmeergebied De ROIJ-leden zien geen nieuwe mogelijkheden voor meer windenergie in het IJsselmeergebied. Het is een beschermd natuurgebied voor vogels en is ook voor de watersport een belangrijk gebied. Het overgrote deel van de nationale windopgave op land wordt op dit moment al gerealiseerd in het gebied en de grens voor nog meer windturbines lijkt bereikt. Deze bevindingen zijn tevens gebaseerd op studies van de Wageningen University & Research (WUR) en de Energieverkenning IJsselmeergebied  die in opdracht van de vier IJsselmeerprovincies (Noord-Holland, Friesland, Overijssel en Flevoland) door H+N+S-architecten is uitgevoerd.