Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk blij met akkoord duurzame visserij IJsselmeer

Een toekomstbestendige en duurzame IJsselmeervisserij, waarbij het herstel en behoud van de visstand bepalend is voor de hoeveelheid vis die gevangen mag worden. Minister Carola Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) heeft hierover overeenstemming bereikt met vissers en sportvissers, betrokken provincies, Vogelbescherming, Rijkswaterstaat en coalitie Blauwe Hart Natuurlijk. De sector moet ‘oogsten uit de rente’, de natuurlijke aanwas van de visbestanden, zo luidt het credo. Daar profiteren de visser en de natuur van. De afspraken over een kleinere vloot, beperking van de vangstcapaciteit en strengere regels staan in een brief die vandaag aan de Tweede Kamer is gestuurd. Minister Schouten: “Dit is een mijlpaal voor het IJsselmeer. Het begin is er en daarmee is de belangrijkste horde genomen. We hebben nu allemaal hetzelfde doel voor ogen: een gezonde visstand, een vitaal ecosysteem, duurzame visvangst en een kleinere, economisch gezonde groep IJsselmeervissers. Dat is waar we de komende jaren gezamenlijk aan gaan werken.” Het gaat nog altijd niet goed met de visstand in het IJsselmeer. Dit geldt in het bijzonder voor blankvoorn en brasem. Nadat een eerder plan (het zogenoemde plan B) van de sector niet tot een oplossing leidde, heeft minister Schouten de partijen opnieuw om tafel geroepen. Dat heeft geleid tot nieuwe afspraken voor de periode 2018-2021. De afspraken hebben tot doel dat de visbestanden in het IJsselmeer qua omvang, samenstelling en populatieopbouw weer gaan passen bij de draagkracht van het ecosysteem. Herstel vis, minder bijvangst vogels Een advies van Wageningen Marine Research om de vangsten te verminderen zal worden opgevolgd. Wageningen Economic Research onderzoekt hoe dat het beste kan. Bijvoorbeeld door het aantal toegestane netten te verminderen, of een gesloten periode of gesloten gebieden te introduceren. Met de provincies wordt gezamenlijk gekeken naar maatregelen die niet alleen bijdragen aan het herstel van de vis, maar ook naar maatregelen die het risico op bijvangsten van futen, aalscholvers en kuifeenden verminderen. Tegelijkertijd worden de regelgeving, controle en handhaving aangescherpt. De papieren logboeken van vissers worden vervangen door een verplichte, digitale vangstregistratie, en vissersschepen moeten voortaan een betrouwbaar volgsysteem aan boord hebben. Afspraken en maatregelen uitwerken De partijen zijn het eens geworden over herstructurering van de vloot. De financiering hiervan is nog onderwerp van overleg tussen de rijksoverheid en de provincies Flevoland, Friesland en Noord-Holland. Dit alles leidt tot een kleine, economische gezonde, sector met stabiliteit in de opbrengsten, en tot een duurzame IJsselmeervisserij die in balans is met natuur, milieu en recreatie. De betrokken partijen gaan nu samen aan de slag om de afspraken en maatregelen uit te werken. Joop Bongers (voorzitter coalitie Blauwe Hart Natuurlijk): “De coalitie is blij dat de nieuwe minister daadkracht toont en binnen drie jaar tot duurzame oplossingen wil komen. Er zijn op korte termijn wezenlijke veranderingen nodig om het IJsselmeergebied tot een natuurlijk en recreatief rijker Blauw Hart van Nederland te maken. De coalitie rekent er op dat de minister haar afspraken nakomt en zal haar waar zij kan steunen.”

Verzilting door aanhoudende warmte en droogte

Een deel van het IJsselmeer en het Markermeer zijn door warmte en aanhoudende droogte zouter geworden dan wenselijk, wat gevolgen heeft voor de drinkwaterproductie. Met een aantal maatregelen wordt de verzilting tegengegaan. IJsselmeer Drinkwaterbedrijven gaan uit van een gewenste waarde van 150 milligram per liter voor het zoutgehalte van water dat wordt gebruikt voor de productie van drinkwater. Deze waarde is in een deel van IJsselmeer de laatste tijd periodiek overschreden door aanhoudende warmte en droogte. PWN Drinkwaterproductiebedrijf PWN heeft op haar productielocatie in Andijk een periode geen water uit het IJsselmeer kunnen innemen, omdat het zoutgehalte bij het innamepunt te hoog was. Dit is  opgevangen door voorraad van zoetwater in de eigen opslagbekkens en door de bedrijfsvoering aan te passen. Daarnaast zijn schepen ingezet om water aan te voeren uit andere delen van het IJsselmeer, met wel de juiste waarden. Hierdoor blijft de smaak van het drinkwater gegarandeerd. Rijkswaterstaat (RWS) en PWN blijven de zoutgehaltes monitoren. Markermeer Het Markermeer heeft een iets hoger zoutgehalte dan het IJsselmeer. Rijkswaterstaat is daarom gestopt met het spuien van water uit het Markermeer. Ook is in overleg met Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Wetterskip Fryslân zo weinig mogelijk water op het IJsselmeer geloosd. Maatregelen Rijkswaterstaat, PWN en enkele waterschappen rondom het IJsselmeer hebben meerdere maatregelen getroffen om de verzilting te lijf te gaan. Zo wordt er extra gespuid bij de schutsluis bij Kornwerderzand en bij Den Oever. Hiervoor wordt het doodtij in de Waddenzee benut, wanneer het verschil tussen hoog- en laagwater minimaal is. Door water uit het IJsselmeer te spuien wordt een belangrijk deel van het zout weggespoeld. De waterstand van het IJsselmeer is door deze maatregel gedaald. Dat is volgens de betrokken partijen geen bezwaar, omdat de watervoorraad in het meer op het ogenblik groot is. Het IJsselmeer wordt door regen aangevuld. Ook nemen waterschappen minder water in dan gebruikelijk. Bellenschermen In de schutsluizen bij Den Oever en Kornwerderzand zijn bellenschermen geplaatst, waardoor het zoute water aan de kant van de Waddenzee zoveel mogelijk buiten de sluizen blijft. Ook staat er een bellenscherm in het Amsterdam-Rijnkanaal om de verzilting vanuit het Noordzeekanaal tegen te gaan en in IJmuiden zijn twee extra bellenschermen bij de Noordersluis geplaatst. Zouthevels en pompen Tevens zijn zouthevels ingezet om het zout dat zich al heeft opgehoopt in zoutputten (diepe kuilen onder de bodem in water) achter de schutsluizen, terug te brengen naar de Waddenzee. Er zijn pompen geïnstalleerd om te voorkomen dat zout water opnieuw terechtkomt in de zoutputten.

In Memoriam – Marten Bierman

Ons bereikte het droevige bericht dat Marten Bierman, de founding father van het eerste samenwerkingsverband rond het IJsselmeergebied, op 27 augustus jl. is overleden. Als prominente actievoeder tegen de Markerwaard, onder het motto: “Markermeer met water is meer waard voor later” lukte het uiteindelijk de inpolderingsplannen te stoppen. Na de oprichting van de Vereniging tot behoud van het IJsselmeer, de latere IJsselmeervereniging, ontstond het idee om breder samen te werken met andere natuurorganisaties rond het IJsselmeergebied om verrommeling een halt toe te roepen en meer planmatig met het gebied om te gaan vanuit een integrale visie. Op zijn initiatief werd op 17 februari 2005 de stichting Verantwoord Beheer IJsselmeer opgericht door 5 partijen: de IJsselmeervereniging, het Flevo-landschap, It Fryske Gea, de Waddenvereniging en Landschap NH. Marten Bierman was de eerste voorzitter van deze stichting. Hij vatte de doelstelling van de Stichting voor het IJsselmeergebied zelf zeer kort en bondig samen: ‘Gebruik mag, misbruik niet’. Wij zijn dankbaar voor alles wat Marten heeft gedaan voor het IJsselmeergebied en zullen zijn heldere analytische en kritische blik missen. Wij wensen de familie van Martin Bierman veel sterkte in de komende periode. Martin Bierman is 78 jaar geworden.

EEN VOLK DAT LEEFT BOUWT AAN ZIJN TOEKOMST

Het Zuiderzeeproject van Cornelis Lely is nationaal en internationaal vermaard. Het is een van de grootste waterbouwkundige projecten in de wereld ooit. De afsluiting en droogmaking van de Zuiderzee voorzag in de bouw van een 32 kilometer lange Afsluitdijk en grote stukken nieuw land, de Wieringermeerpolder en Flevoland. De leus bij het monument op de Afsluitdijk vat het allemaal mooi samen: EEN VOLK DAT LEEFT BOUWT AAN ZIJN TOEKOMST. Ontdekken Zuiderzeegebied Die leus is ook de naam van een mooi project om de toerist, de recreant en de bewoners in aanraking te laten komen met de geschiedenis van dit wereldberoemde, reusachtige en bijzondere project dat in wezen een spiegel van de twintigste eeuw vormt. Samenwerkende partners* willen mensen verleiden het gebied te ontdekken, dat voor een belangrijk deel eigenlijk nog een onbekend stukje Nederland is. Enkele lijnen worden kriskras door het Zuiderzee- IJsselmeergebied uitgezet. De toekomst De eerste lijn zoomt in op de waterbouwkundige aspecten en de spectaculaire ontwikkelingen daarin. Langs de tweede lijn ontdek je hoe het land werd ontgonnen en ingericht. De ambities waren enorm. ‘Op nieuw land, een nieuwe maatschappij’. Dat die maatschappij aan verandering onderhevig was, toont het landschap overduidelijk. De derde lijn volgt de sporen van de oude, roemruchte en gevreesde Zuiderzee. De vierde lijn toont de schoonheid en de glorie van het oude Zuiderzeegebied. Maar de nadruk wordt gelegd op de toekomst. Door ondermeer de klimaatverandering en de zeespiegelstijging, de grotere betekenis van de natuur en de ruimtedruk blijft het gebied in ontwikkeling.  Met dit project wordt iedereen zich daar bewust van, want EEN VOLK DAT LEEFT BOUWT AAN ZIJN TOEKOMST. De natuur en cultuurhistorie – de landschappelijke kwaliteiten van dit omvangrijke gebied – moeten de ruimtelijke kwaliteit borgen en versterken. Het project spreidt zich uit over diverse provincies. De geschiedenis wordt verteld aan de hand van de mensen die het meemaakten. App's, boekjes en meer De bezoeker zal het gebied kunnen ontdekken met behulp van een app, boek(jes), folders, korte films en bijzondere markeringen in het landschap. Bij plekken waar nu al veel bezoekers komen worden hoofdankerpunten gecreëerd die het landschap versterken. Daar wordt het publiek verleid het gebied nader te verkennen. Het project wordt gerealiseerd in opdracht van de provincie Flevoland in het kader van de verduurzaming van 100 jaar Zuiderzeewet. De bedenker van dit mooie project is Dr. Willem van der Ham, sociaal geograaf en historicus, biograaf van Cornelis Lely en specialist op het gebied van de waterstaatsgeschiedenis.