Terugblik op Studio Meer IJsselmeer

Samen met Vogelbescherming Nederland organiseerde Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk Studio Meer IJsselmeer. In drie webinars gingen we met experts in gesprek over het IJsselmeergebied waar de komende jaren veel staat te gebeuren. Via deze link kunt u de webinars nog even terugkijken.

Kustweken Noord-Holland

Op 11 maart organiseerden de Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk, Landschap Noord-Holland, Natuur en Milieufederatie Noord-Holland, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Vogelbescherming Nederland in het kader van de kustweken, een online informatiebijeenkomst over natuur en duurzame energie. In deze bijeenkomst deelden de natuur- en milieuorganisaties hun zorgen over de grootschalige energieplannen die nu op tafel liggen voor het IJsselmeergebied. In de bijeenkomst legden zij uit waarom dit voor de natuur geen goede ontwikkeling is. Ook presenteerden ze een alternatieve denkrichting. De bijeenkomst is hier terug te kijken.

Project Verstandig Vissen van start

De Nederlandse Vissersbond, Vogelbescherming Nederland, Sportvisserij Nederland, Wageningen Marine Research en Stichting Transitie IJsselmeer werken samen binnen het project Verstandig Vissen aan een economisch en ecologisch verantwoorde visserij op het IJsselmeer en Markermeer. Van 2020 tot 2023 voeren deze partijen samen met vissers en betrokken partijen een intensieve dialoog over de manier waarop de visbestanden in het IJsselmeer, Markermeer en IJmeer duurzaam beheerd kunnen worden. Het project wordt financieel mede mogelijk gemaakt door de Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij onder het programma ‘Wetenschap en visserij’. Het project sluit aan op het Actieplan Verduurzaming IJsselmeervisserij dat op 25 maart 2019  door minister Schouten van LNV – mede namens de provincies en Rijkswaterstaat – aan de Tweede Kamer is aangeboden. De visserij op het IJsselmeer en Markermeer zal de komende jaren te maken krijgen met grote veranderingen. Die veranderingen zijn enerzijds het gevolg van ontwikkelingen in het ecosysteem (veranderingen bestanden, lagere productie). De visserij zal de komende jaren moeten worden aangepast om te voldoen aan de eisen die de Visserijwet, de Kaderrichtlijn Water (Waterwet) en de Wet natuurbescherming stelt. Ook spelen er steeds meer grote projecten in het IJsselmeergebied, gericht op natuurherstel en energievoorziening. Hier zijn veel partijen bij betrokken. Dat alles stelt de IJsselmeervisserij voor grote opgaven. Het project Verstandig Vissen versterkt de samenwerking tussen vissers, wetenschappers en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties (NGO’s). Door ieders wensen, veelbelovende ideeën, praktijkervaringen en overlappende projecten op elkaar af te stemmen zullen nieuwe inzichten en aanbevelingen ontstaan over de wijze waarop de duurzame visserij in de toekomst beheerd en uitgevoerd kan worden. Op basis daarvan zal het beter mogelijk zijn om een weloverwogen besluit te nemen over het in de toekomst meest passende beheerstelsel en beheersysteem. Bij het beheer van de visserij zijn momenteel veel partijen betrokken, met verschillende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Het project zal bouwstenen en ervaringen aanleveren voor aanpassing of een nieuwe inrichting van dit stelsel. Ook de ‘gereedschapskist’ voor het beheer vraagt aandacht. Vragen als ‘hoe staat de visstand ervoor’ tot het registreren van vangsten en de controle staan hierbij op de agenda. De nieuwe inzichten en aanbevelingen zullen in de praktijk getest worden, oftewel ‘leren door te doen’. Hierdoor kunnen gewenste aanpassingen van het beheersysteem en het beheerstelsel gefinetuned worden. In dit proces wordt bijvoorbeeld gekeken naar onderwerpen zoals maatvoering, prijsregulering, wel/niet verschillend visserijbeheer voor IJsselmeer en Markermeer, berekeningen ‘rente en kapitaal’ en worden maatregelen onderzocht om bijvangsten (vogels en beschermde vissen) te voorkomen. In de komende drie visseizoenen worden elk seizoen vier bijeenkomsten georganiseerd. In elke bijeenkomst zal de op dat moment actuele situatie omtrent ‘verstandig vissen’ centraal staan. Inzichten van vissers en kennis van deskundigen wordt vooraf en tijdens de bijeenkomsten bij elkaar gebracht. Er is ook ruimte voor praktijkexperimenten van vissers samen met deskundigen. Op die manier wordt gewerkt aan innovatie, het ontwikkelen van nieuwe inzichten en het delen van kennis en ervaring. Ook zal het project ingaan op hoe het visserijbeheer passend kan worden gemaakt met de Kaderrichtlijn Water, natuurdoelen en overlappende projecten als Marker Wadden, de vismigratierivier en nieuwe projecten uit de Ambitieagenda IJsselmeer. Na drie jaar moet er een gevulde ‘gereedschapskist’ zijn voor het toekomstig duurzaam visserijbeheer en een blauwdruk voor een doelmatige organisatie ervan. Lees hier de resultaten van het onderzoek. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Nederlandse Vissersbond die penvoerder is van het project - Derk Jan Berends of Egbert van der Tuin via 0527-698151 of secretariaat@vissersbond.nl. Stichting Transitie IJsselmeer is gevraagd de bijeenkomsten voor te zitten als onafhankelijke intermediair tussen de partijen - Nico Beun stij@beun.nl  tel. 06-10406287      

Vogels en windmolens in kaart gebracht

Nieuwe kaarten geven gebieden aan met risico’s voor vogels. In de strijd tegen klimaatverandering en de gevolgen ervan is Nederland bezig met een grootschalige energietransitie. Windenergie speelt daarin een cruciale rol. Vogelbescherming Nederland omarmt deze. Maar windturbines kunnen negatieve gevolgen hebben voor vogels. De nieuwe windenergiegevoeligheidskaarten van Sovon Vogelonderzoek Nederland vormen daarom een belangrijk hulpmiddel bij de locatiekeuze van windparken. Windturbines en vogels zijn geen gelukkige combinatie. Er is kans op directe sterfte door aanvaring met de rotorbladen of de mast. Zo vloog er onlangs weer een zeearend tegen een windturbine. Turbines kunnen ook belangrijke leefgebieden van vogels verstoren. Bij de planning van windparken moet je hiermee rekening houden. Dus daarom géén windparken in beschermde natuurgebieden of andere rijke vogelgebieden, vindt Vogelbescherming. Want groene energie is immers niet écht groen, als die ten koste gaat van bedreigde natuur. Naast de klimaatcrisis hebben we namelijk ook te maken met een wereldwijde biodiversiteitscrisis. Verspreiding kwetsbare vogelsoorten Sovon Vogelonderzoek Nederland, Bureau Waardenburg en Wageningen Environmental Research hebben in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onderzocht waar in Nederland veel vogels voorkomen die kwetsbaar zijn voor windmolens. Met gegevens over de verspreiding, aantallen en vliegbewegingen van deze vogels zijn kaarten gemaakt met gebieden waar naar verwachting de risico’s van windturbines op kwetsbare soorten het grootst zijn. Hulpmiddel De kaarten zijn een hulpmiddel bij het zoeken naar locaties voor windenergie in Nederland. Hiermee kunnen de RES-regio’s, gemeenten en initiatiefnemers in een vroeg stadium goede informatie over vogels betrekken bij het uitwerken van zoekgebieden. De kaarten geven geen oordeel of het plaatsen van windenergie wel of niet mogelijk is in een gebied. Bovendien moet plaatsing van nieuwe windturbines te allen tijde voldoen aan de regels van de Wet natuurbescherming. Lokaal onderzoek blijft nodig Om daadwerkelijk te weten of de plaatsing vogels negatief beïnvloedt, is nader onderzoek per soort nodig. Dan pas kan worden vastgesteld of de verwachte kwetsbare vogelsoorten daadwerkelijk nadelige gevolgen zullen ervaren van beoogde windturbines. De kaarten geven een indicatie. Ze zijn daarom geen vervanging van het ecologisch (veld-)onderzoek dat onderdeel is van de plan- en vergunningverleningsprocedure in het kader van de Wet natuurbescherming. Geen windparken in beschermde natuurgebieden Natuurgebieden zijn op de kaarten niet altijd als hoog risico vermeld, maar dit betekent niet dat het geschikte locaties zijn voor windparken. De natuurgebieden zijn vrijwel altijd aangewezen voor een of meerdere vogelsoorten die kwetsbaar zijn voor windparken en andere vormen van energieopwekking. Daarom moeten daar volgens Vogelbescherming uit voorzorg geen windparken komen. Een goed voorbeeld is de Veluwe, een sleutelgebied voor de wespendief, een roofvogel die erg gevoelig is voor windturbines. Kijk voor meer informatie over het onderzoek, en het volledige rapport met alle kaartbeelden op de website van Sovon Vogelonderzoek Nederland.