Rondje Pampus zwemt voor vogelringhutten

Door Odette Houtkoop

Op zaterdag 30 juli gingen 300 deelnemers aan het zwemevenement Rondje Pampus te water voor hun rondje(s) om Forteiland Pampus én een goed natuurdoel. Dit jaar zwommen zij voor het opknappen van de vogelringhutten aan de Friese IJsselmeerkust. Een groot deel van de miljoenen trekvogels die langs de kusten van Nederland vliegen, passeert de Friese IJsselmeerkust. Op deze belangrijke trekroute bevinden zich twee vogelringhutten. Deze hutten zijn dringend toe aan onderhoud. Met de donatie van de zwemmers kan natuurbeschermingsorganisatie It Fryske Gea de hut op de Makkumersúdwaard grondig opknappen en het vlonderpad naar de hut op de Mokkebank vernieuwen.

Ringen en registreren levert kennis op
In de vogelringhutten krijgen trekvogels een ring, die geregistreerd en uitgelezen wordt. Met deze informatie kunnen aantallen en soorten vogels worden vastgesteld en kunnen vliegroutes beter in kaart worden gebracht. Deze kennis draagt bij aan de bescherming van trekvogels en is input voor wetenschappelijk onderzoek en beleid waarmee o.a. klimaatontwikkelingen worden geduid.

Wie mag ringen?
Het werk van de ‘ringers’ op de vogelringstations is belangrijk en luistert nauw. Het welzijn van de vogels staat altijd voorop. Om ringer te worden moet je leren hoe je een vogel snel en vakkundig van een ring voorziet en hoe je een vogel op de juiste manier registreert (naam, leeftijd, geslacht). Deze opleiding volg je bij een gemachtigde ringer. Als je de opleiding goed doorloopt, krijg je ook een ringmachtiging.
Alles wat er bij het vangen, het ringen en het registreren van vogels komt kijken, van opleiding en machtiging tot en met het gebruik van de juiste materialen, staat onder toezicht van Vogeltrekstation. Vogeltrekstation regelt de dagelijkse gang van zaken rond het vangen en ringen van vogels voor wetenschappelijk onderzoek, beleid en bescherming en stelt hiervoor de kwaliteitseisen. Lees hier meer over het werk van Vogeltrekstation.

Vangen met mistnetten
Ringers doen echter meer dan ringen. Zij lezen ook de ringgegevens van al geringde vogels uit en registreren deze. Maar eerst moeten zij de vogels vangen. Dat gebeurt bijna altijd met behulp van mistnetten. Als goed opgeleide ringers dit doen, is dit een veilige en effectieve manier om vogels te vangen. De ringers bevrijden de gevangen vogels heel voorzichtig uit het mistnet en nemen deze mee naar de ringershut. Daar meten zij de vogel op en noteren zij de ringkleur en het ringnummer. Als de vogel nog niet geringd is, doet de ringer dit en ook deze gegevens worden genoteerd. Dit filmpje laat goed zien hoe de ringers te werk gaan en hoe voorzichtig zij met de gevangen vogels omgaan.

Ringgegevens invoeren
De gegevens op de ring van een gevangen vogel worden ingevoerd in GRIEL (Geautomatiseerd Ring Invoer en Export Loket). GRIEL is ook toegankelijk voor particulieren. Als u een geringde vogel vindt, kunt u de ringgegevens invoeren in GRIEL. Leeft de vogel nog, dan kunt u deze naar een vogelopvang brengen en overleggen wie de gegevens zal invoeren.

Nederlandse vogels vliegen over de hele wereld
Vrijwel alles wat nu bekend is over overwinteringsgebieden, trekstrategieën, trekroutes en belangrijke pleisterplaatsen voor trekkende vogels is de afgelopen honderd jaar dankzij ringonderzoek aan het licht gekomen. Nederlandse vogels worden in alle werelddelen teruggevonden. Er zijn terugmeldingen van in Nederland geringde vogels die broeden in Canada, diep in Siberië of in China. Bergeenden uit héél Europa komen jaarlijks samen op één bepaalde plaats in de Duitse Waddenzee om te ruien. Boerenzwaluwen uit verschillende broedgebieden in Europa hebben elk hun eigen overwinteringsgebied in Afrika. En populaties van eenden in Europa, Oost-Azië en Noord-Amerika zoeken elkaar op op ruiplaatsen en broedgebieden vanuit verschillende herkomstgebieden. Heel bijzonder is de vangst van de Nederlandse zanglijster die opdook in Argentinië of de pijlstaart die werd teruggevonden door schoolkinderen in Vladivostok in het verre oosten van Rusland.
Alle informatie over ringen, ringer worden, registreren, terugmeldingen en de geschiedenis, het heden en de toekomst van het ringen kunt u lezen op site van Vogeltrekstation.