Water Challenges

Het samenwerkingsplatform Water Challen­ges is opgezet in opdracht van de Topsector Water. Dit platform stimuleert innovatie, creativiteit en verbinding in de watersector door middel van het organiseren van challenges. Teams, bestaande uit young professionals, gaan in zo’n challenge aan de slag met een uitdagend watervraagstuk.
Een vakjury beoordeelt ieder jaar de inzendingen en het winnende team krijgt een hoofdprijs uitgereikt van 5.000 euro.

2022
In de editie van 2022 stonden de opgaven in het IJsselmeergebied centraal.
Het idee om met Water Challenges 2022 te focussen op het IJsselmeergebied is geboren tijdens een platformdag van de Agenda IJsselmeergebied 2050 die in het teken stond van ‘Jong Bloed in het Blauwe Hart’. Jaap Feil (een van de aanjagers achter Water Challenges) en Roel Doef (RWS en nauw betrokken bij zowel de Agenda IJsselmeergebied 2050 als het Deltapro­gramma IJsselmeergebied) raakten daar enthousiast met elkaar in gesprek. Feil: “Dit gebied kent een groot aantal functies die allemaal een plek vragen binnen het geheel. Denk aan natuur, bevaarbaarheid, zoetwatervoorziening, landbouw, visserij, recreatie, cultureel erfgoed en het opwek­ken van duurzame energie. En aan al die functies zitten verschillende belangen vast. Op zich is het al een uitdaging om die samen te brengen en tot hun recht te laten komen.”

Hoe gaan we in de toekomst met het water om?
“Daarnaast speelt vanzelfsprekend de vraag in hoeverre al die functies ook toekomstbestendig zijn met het oog op de gevolgen van klimaatverandering”, vervolgt Feil. Doef haakt aan: “Daarmee is ook het perspectief van het Deltaprogram­ma IJsselmeergebied essentieel. Hoe gaan we in de toekomst met het water om en wat betekent dat voor alle functies in op en rond het IJsselmeergebied? Voldoende vraagstukken en uitdagingen dus om in challenges mee aan de slag te gaan! Het is uitdagend om samen te werken aan de toekomst van ons prachtige IJsselmeer gebied. Jongeren kunnen de ervaringen van ouderen benutten, ouderen kunnen leren van de nieuwe inzichten van jonge­ren. Jong bloed in ons Blauwe Hart kunnen we heel goed gebruiken.”

Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk diende in 2022 twee vraagstukken in. Hoe schoon is ons water? Waar zitten de vervuilingsbronnen in het IJsselmeergebied? Dit was een vraag aan de Waterchallengers. Een ander vraagstuk richtte zich op ideeën over beheer en onderhoud van voor natuur aangelegde eilanden in het IJsselmeergebied. De groep koos de Snorre en Kraggenoog in het Zwarte Meer en droeg diverse oplossingsrichtingen aan.

1.      Hoe gaat het met onze natuureilanden?
Vanaf 1989 zijn er in het kader van natuurontwikkeling diverse eilanden in het IJsselmeergebied aangelegd. In totaal 329 stuks! Variërend in grootte van 1 m2 tot bijna 600 ha (gemiddelde grootte 4 ha). Gezamenlijk goed voor een oppervlak ruim 1400 ha.
We zijn inmiddels 10 jaar verder na de laatste evaluatie in 2008 en de vraag is hoe de stand van zaken nu is van de aangelegde natuureilanden. Welke functie hebben de eilanden in het totale ecosysteem? Waaraan dragen zij bij, of niet? En als ze niet brengen waarvoor ze bedoeld zijn, is dit dan gemakkelijk aan te passen en op welke wijze dan? Kunnen aanpassingen bijvoorbeeld via het beheer of zijn aanvullende inrichtingsmaatregelen nodig?

De uitdaging
Neem drie verschillende eilanden als uitgangspunt. Kom er achter hoe ze ecologisch gezien nu functioneren. Is dat ook in lijn met het idee waarom ze zijn aangelegd? Bedenk voor drie eilanden een ecologisch toekomstplan.
De groep heeft hier een mooi rapport over opgesteld en er dit filmpje over gemaakt.

2.      Hoe schoon is ons IJsselmeergebied?
Tussen de 100 en 400 keer per jaar worden grote hoeveelheden kankerverwekkende stoffen uit binnenvaarttankers vrijgelaten op het Marker- en IJsselmeer. De cijfers worden bevestigd door de Inspectie Leefomgeving en Transport. Ondanks een landelijk en Flevolands verbod op het zogenoemde varend ontgassen, gebeurt het toch. Het wordt gedoogd door de Inspectie Leefomgeving en Transport, in afwachting van een internationaal totaalverbod.

Wat betekent dit berichtje?
Dit korte berichtje roept meer vragen op dan dat er antwoorden zijn te geven. En het is een verontrustend bericht. Is het IJsselmeergebied geen natuurgebied? Hoe kan het dat er giftige stoffen geloosd worden in een natuurgebied? En zijn er nog andere directe bronnen die voor ernstige verontreinigingen zorgen?

De uitdaging
Wat kunnen we hier het beste aan doen? Hoe voorkomen we dat het water van het IJsselmeergebied opzettelijk vervuild wordt?
De uitkomst op deze uitdagende vraag wordt beantwoord in dit filmpje.

Een uitgebreide toelichting staat in dit rapport.

2023
Ook in 2023 heeft Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk een uitdagende vraag aan een groepje young professionals gesteld. Kunnen vloedbossen bijdragen aan het verbeteren van het ecosysteem en de waterkwaliteit in het IJsselmeergebied? En hoe zouden we dat kunnen realiseren?

De young professionals kwamen tot mooie conclusies. Die staan in dit rapport, dat ze ook in een filmpje uitwerkten. Met dit filmpje wonnen ze de publieksprijs!