“Niet alles kan meer zoals we dat vroeger deden”
Op woensdag 1 maart jl. vond in Batavialand, Lelystad, de masterclass ‘De IJsselmeerdelta, bedreiging of kans bij klimaatverandering’ plaats. De masterclass werd georganiseerd door Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk met financiële ondersteuning van het Fonds Verbraaken (Natuur- en Milieufederatie Flevoland). Ruim 30 mensen, bestuurders, experts, politici en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven werden geïnspireerd – en zeker ook gewaarschuwd – door de presentatie van Gualbert Oude Essink en bogen zich in groepen over prikkelende stellingen waarin het water van het IJsselmeer centraal stond: besluitvorming, biodiversiteit, duurzaam gebruik, watermanagement, waterberging en -kwaliteit passeerden de revue.
Na een warm welkom door Sjakel van Wesemael, Directeur Natuur bij PWN (één van de partners van de Coalitie), was het woord aan Gualbert Oude Essink, senior geohydroloog bij Deltares. Met een boeiende presentatie ging hij in op de effecten van de zeespiegelstijging op de zoetwaterbeschikbaarheid in de regio. “Slechts 3 procent van al het water op onze blauwe planeet is zoet water. In Nederland is dit zoete water inmiddels sterk vervuild met chemische stoffen. Ook zal het zoete water steeds zouter worden door klimaatverandering”, was zijn binnenkomer. Daarmee had hij de volledige aandacht. Aansluitend ging hij in op de gevolgen van de zeespiegelstijging voor het IJsselmeergebied en de omliggende regio’s, op bodemdaling en verminderde waterbeschikbaarheid terwijl de watervraag stijgt. Om vervolgens het duidelijke signaal af te geven dat onze dijken op de langere termijn niet meer verhoogd en verbreed kunnen worden om ons land te beschermen tegen het water. “De maakbaarheid van ons land is voorbij. De tijd is gekomen dat we andere keuzes moeten maken.”
Hoe maakbaar blijft Nederland?
Met de uitspraken van Gualbert in het achterhoofd gingen de aanwezigen vervolgens in vier groepen uiteen. Binnen elke groep werd enthousiast, en met ruimte en respect voor elkaar, van gedachten gewisseld over de verschillende stellingen om vervolgens de conclusies plenair te delen. De opbrengst van een half uur intensief overleg was indrukwekkend.
Twee conclusies sprongen eruit. Om te beginnen: de maakbaarheid van Nederland lijkt nu echt voorbij. We kunnen niet meer alles doen zoals we dat voorheen deden. Omdat het aanbod van zoet water sterk gaat wisselen, moeten we opnieuw kijken of het huidige landgebruik nog passend is en onze watervraag in de toekomst beter gaan afstemmen.
Samenwerking over de provincie- en organisatiegrenzen heen is nodig. Dit is de tweede belangrijke conclusie. Voorgesteld wordt om het nieuwe rijksbeleid ‘Water en Bodem sturend’ goed uit te werken in samenwerkingstafels waarin diverse handelingsperspectieven aan bod komen en besproken worden. Nu worden de oplossingen vaak als problematisch ervaren en ontbreekt het draagvlak, zodat de besluitvorming wordt vertraagd. De urgentie van de problemen is vaak niet bij iedereen duidelijk. Als je de urgentie goed voor het voetlicht brengt, voorkom je dat de oplossing als een probleem wordt ervaren.
Wachten kan niet meer
Met de organisatie van de masterclass wil de Coalitie dat meer politici en beleidsmakers de urgentie voelen om nu bij besluiten en plannen te anticiperen op de klimaatveranderingen en de impact die dit heeft op ons watergebruik. Langer wachten levert exponentieel minder tijd om te reageren. Investeringen zijn nu misschien wat hoger, maar “Elke stap die je nu zet, betaalt zich later dubbel uit,” aldus Leo Bruinzeel van Vogelbescherming Nederland.