IJsselmeergebied krijgt lector

‘Kennis ontwikkelen en kennis overdragen aan creatieve jongeren’

Voor Marcel van den Berg gaat een lang gekoesterde wens in vervulling. Hij gaat vanuit Rijkswaterstaat als lector aan de slag bij Hogeschool Aeres. Een lector is een coördinerend onderzoeker die verbonden is aan een Hogeschool. Met één voet in het onderwijs, één been in de kennisontwikkeling en het andere been in de praktijk, voelt hij zich als een vis in het water.

Als Marcel van den Berg over het waterleven vertelt, beginnen zijn ogen te glinsteren: ‘Het IJsselmeergebied is onder water enorm rijk aan leven. Ik kan genieten van een voortrazend roeipootkreeftje of een watervlo met een kloppend hart. En ik krijg kippenvel van het wauwelen van de kleine zwanen als ze met hun gezin waterplanten aan het eten zijn, na hun lange tocht uit Siberië. Het IJsselmeergebied blinkt uit in de grote omvang van ondiep water, ook op Europese schaal bezien. Die ondiepte zorgt ervoor dat het licht op veel plaatsen tot op de waterbodem kan doordringen, waardoor leven welig kan tieren. Ik vertel graag over het waterleven en andere kwaliteiten van het gebied. Als lector heb ik daar alle gelegenheid toe.’

Voedselketenanalyses

Als kersverse lector gaat Van den Berg gaat terug naar zijn roots, want eind jaren negentig heeft hij als onderzoeker gewerkt aan de ecologie van de meren in het IJsselmeergebied. ‘Het was een tijd waarin we volop werkten aan het herstel van de natuurlijke balans van voedingsstoffen; een periode waar de groene soep veranderde in helder water. Dat ging gepaard met de terugkeer van een grote hoeveelheid en diversiteit aan watervogels, vissen, kleine waterdieren en planten.’ Alleen de Zuidelijke Randmeren hebben volgens Marcel nog te lijden onder een teveel aan voedingstoffen. Voor sommige meren, zoals het Markermeer, is de hoeveelheid fosfor tegenwoordig zo sterk afgenomen dat het er sterk op lijkt dat dieren hoger in de voedselketen daar last van hebben. Van den Berg: ‘Het in kaart brengen van de voedselketen op basis van voedselketenanalyses is een enorm uitdagende klus. Dat krijg je ook alleen voor elkaar door samen te werken. Partijen zoals de Universiteit van Amsterdam, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO), Deltares en ook diverse marktpartijen dragen daar elk hun steentje aan bij, en deze partijen zullen ook binnen het lectoraat een belangrijke rol spelen.’

Bijdragen aan kennisontwikkeling

Met het lectoraat wil Van den Berg graag een bijdrage leveren aan de kennis die nodig is om tot goede afgewogen besluiten te kunnen komen over de vele opgaven die in het IJsselmeergebied spelen: ‘Dat is nodig, want de ambities in de Agenda IJsselmeergebied 2050 zijn niet altijd even goed met elkaar verenigbaar. Enerzijds is er aandacht voor het herstel van de waterkwaliteit en natuurwaarden. Denk bijvoorbeeld aan maatregelen uit de Kaderrichtlijnwater, de Programmatische Aanpak Grote Wateren, Natura2000 en Nationaal Park Nieuwland. Deze aandacht is broodnodig, want de natuurdoelen staan voor veel dieren nog op rood. Anderzijds kijkt de omgeving graag naar het zoete water en de ruimte van het IJsselmeergebied die kansen biedt voor nieuwe ontwikkelingen. Zandwinning, recreatie op en langs het water, visserij, energie op of uit water, woningbouw; het zijn allemaal activiteiten die invloed kunnen hebben op de water- of natuurkwaliteit. De spanning is soms voelbaar als blijkt dat niet alles overal kan, of wellicht dat het straks niet meer kan. En dat vraagt om visie en om keuzes. En aan het onderbouwen van die keuzes met kennis, wil ik graag bijdragen. Hoe kun je dat beter doen dan door met creatieve jongeren aan de slag te gaan die graag hun kennis in de praktijk willen ontwikkelen en toepassen? Laat dat nu ook nog mooi passen bij “Jong bloed in het Blauwe Hart.”

Bron: nieuwsbrief Agenda IJsselmeergebied – december 2021