IJsselmeergebied: het Blauwe Hart van Nederland

Het IJsselmeergebied is uniek in zijn soort door de grootte, de bijzondere natuurwaarden, de ontstaansgeschiedenis en de vele gebruiksfuncties. Het grootste zoetwatermeer van West-Europa is echter kwetsbaar en komt steeds meer onder druk te staan. Hoog tijd om daar wat aan te doen! Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk zet zich in voor behoud én herstel van deze zoete zee.

Het laatste nieuws uit het Blauwe Hart

 

Op zoek naar aanvullende financiering Vismigratierivier

 De Vismigratierivier in de Afsluitdijk bij Kornwerderzand is in aanbouw. Een groot deel van het werk is inmiddels klaar. Om het project helemaal af te kunnen maken, is € 13 miljoen extra nodig. Daar zijn provincie Fryslân en de initiatiefnemers van het project de komende maanden naar op zoek. Als dit lukt, kan het werk aan het rivierdeel in het IJsselmeer eind 2025 van start gaan. De eerste vissen zwemmen dan naar verwachting eind 2026 door de Vismigratierivier. Ontwikkelingen Dat er nu extra financiering nodig is, heeft te maken met een aantal ontwikkelingen uit de afgelopen jaren. Voor de aanleg van de Vismigratierivier zou provincie Fryslân het zand uit de vaargeulen in het IJsselmeer gebruiken. De verdieping van deze geulen ligt momenteel stil, omdat dit mogelijk kan leiden tot verdere verspreiding van zout in het IJsselmeer, ook wel verzilting genoemd. Hierdoor moet de provincie het zand inkopen. Het inkopen van zand is kostbaarder dan zand uit een te verdiepen vaargeul gebruiken. Ook zijn prijzen van grondstoffen door Covid en de oorlog in Oekraïne flink gestegen. Het creëren van een open verbinding tussen zoet en zout water is een ingewikkeld proces en is op deze schaal nog niet eerder gedaan. Ondanks deze ontwikkelingen is het tot nu toe gelukt om een groot deel van de Vismigratierivier aan te leggen. Onder andere door circulair te werken, waarbij er vrijkomende materialen uit de directe omgeving zijn gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan zand dat vrijkwam uit het werk aan het nieuwe gemaal bij Den Oever. Voor het nog aan te leggen rivierdeel is dit nu niet meer haalbaar. Daarom zijn de provincie en de initiatiefnemers met de financierende partijen van de Vismigratierivier in gesprek over extra budget. Meer informatie Wil je meer informatie of heb je vragen over dit nieuws? Neem dan contact op met Provincie Fryslân. Foto: Rijkswaterstaat/Levvel/Topview Nederland
 
 

De vergeten watersnoodramp

200 jaar geleden, in de nacht van 4 op 5 februari, vond één van de grootste watersnoodrampen in het Zuiderzeegebied plaats. Grote delen van Overijssel en Friesland kwamen onder water te staan en er vielen honderden slachtoffers. In die nacht zorgde een noordwesterstorm in combinatie met de stand van de maan voor springtij. De wind duwde het water van de Zuiderzee op naar Overijssel en Friesland en zocht zich uiteindelijk een weg landinwaarts dwars door de dijken heen. De huidige zorgen over de gevolgen van de klimaatverandering en zeespiegelstijging maken deze watersnoodramp weer actueel. Luisteren Vroege Vogels ging met Martin van der Linde, historicus, op pad in het gebied van de ramp. Op 5 februari komt de podcast ‘Waterwolf’ van Martin en architectuurhistoricus Marieke van Zanten online. De titel verwijst naar de oude benaming van watersnoodrampen. De bevolking in de 19e eeuw zag het verwoestende water als een roofdier, een vreter van het land. Omroep Flevoland ging in gesprek Frits Schmidt van Stichting Geschiedschrijving Dronten. De ramp is goed gedocumenteerd. Door alles wat er destijds is opgeschreven en -getekend, kan Frits in het programma Studio Flevoland een reconstructie geven. Lezen Rivierverhalen koppelt het herdenken van de stormvloed van twee eeuwen terug aan actuele vragen van deze tijd. Hoe veilig zijn we als het water in de rivieren en het IJsselmeer tot grote hoogte stijgen? Hebben we als samenleving voldoende incasseringsvermogen om met waterproblemen om te gaan? Stichting Oud Meppel, de Historische Vereniging Nijeveen en de Stichting Historie van Ruinerwold willen op dinsdagavond 4 februari om 18.25 uur (vanwege het jaartal 1825) kerkklokken laten luiden als herdenking aan de zware noordwesterstorm waarbij 305 mensen verdronken. Lees verder. Elburg is een prachtige oude vestingstad aan de voormalige Zuiderzee. Binnen de stadsmuren lijkt het alsof de tijd heeft stilgestaan. Maar de maquette van de historische binnenstad in Museum Elburg toont een kaarsrecht stratenplan. Hoe kan dat? Van zoute Zuiderzee tot zoet IJsselmeer Uiteindelijk was het de watersnoodramp van 1916 die leidde tot het ondertekenen van de Zuiderzeewet in 1918. Het parlement ging akkoord met het aanleggen van de Afsluitdijk. Het IJsselmeer, het grootste zoetwatermeer van West-Europa, werd geboren. Dit meer is echter kwetsbaar en komt steeds meer onder druk te staan. Wij zetten ons in voor behoud én herstel van deze zoete zee.
 
 

Nieuwsbrief januari: goed en betaalbaar drinkwater vraagt om ruimte

Goed en betaalbaar drinkwater vraagt om ruimte. Desondanks worden er nog steeds veel plannen gelanceerd om delen van het IJsselmeergebied in te polderen en buitendijks te bouwen. Dit en meer nieuws over het IJsselmeergebied lees je in onze januari-nieuwsbrief.
 
 

Plan zonne-atollen IJsselmeer definitief van de baan

Goed nieuws! Ook minister Beljaarts (Economische Zaken) ziet geen toekomst in de aanleg van een groots zonne-atollenplan in het IJsselmeer. Er komt geen verder onderzoek. Dit maakte hij bekend in een brief aan de gemeente Medemblik. De partners van Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk zijn opgelucht dat ‘plan Buitendijk’ definitief van de baan is. Een belangrijke bedreiging voor de natuur en voor vogels is afgewend. Twee ministers hebben nu geconstateerd dat de atollen teveel botsen met andere belangen. Eerder had Minister Hermans van Klimaat en Groene Groei de plannen al naar de prullenbak verwezen. Het zogenaamde Plan Buitendijk zou een oppervlakte hebben van 4.000 hectare en stond gepland in de Wieringerhoek. Met het oog op de grote gevolgen voor kwetsbare IJsselmeernatuur is het goed dat er wordt afgezien van realisatie van het Plan Buitendijk. Echte groene energie is juist goed voor het klimaat én de natuur. Alternatieven Als gezamenlijke coalitie hebben we in 2021 een alternatief plan voor Multifunctionele Achteroevers ontwikkeld. In dit alternatief kan natuurontwikkeling samengaan met allerlei functies op land, zoals duurzame energieopwekking, landbouw en groene recreatie. Wij zijn een pilotproject gestart om te onderzoeken wat de meest kansrijke locaties in het IJsselmeergebied zijn om deze achteroevers te ontwikkelen. Eind 2025 verwachten we over de onderzoeksresultaten te beschikken. Natuurlijker IJsselmeer hard nodig De IJsselmeernatuur verkeert al jaren in slechte staat. Door de komst van de Afsluitdijk is de verbinding met zee verloren gegaan, en daarmee veel van de oorspronkelijke waterdynamiek en natuurlijke processen. Daarnaast is het gebied verder onder druk komen te staan door bedreigingen veroorzaakt door de mens. Elk slecht plan voor de toekomst van het IJsselmeer zorgt voor meer druk op het gebied. Daarom blijven de natuurorganisaties, samen met de partners van Coalitie Blauwe Hart Natuurlijk, er juist voor pleiten om de natuur te herstellen.